| Open brief van de Swammerdam/Leeuwenhoek-krakers |
Geachte dames en heren,
"In overweging dat in onze stad een overvloed aan werk en rijkdom is, maar geen dak boven het hoofd en wij toch ergens moeten slapen nadat wij de hele dag voor deze rijkdom en overvloed gewerkt hebben,..."
Wij hebben onlangs een aantal panden in de Swammerdambuurt in Amsterdam gekraakt. Het gaat om de panden
Wie wij zijn en wat wij doen;
Ruim twee jaar geleden heeft de stad Amsterdam besloten haar subculturen als rijkdom te beschouwen. Er werd besloten speelruimte te geven aan mensen die graag samen willen wonen en werken om hun eigen maatschappelijke visie ook daadwerkelijk te kunnen waarmaken. Na lange discussies en afwegingen blijkt het beleid nog steeds heel theoretisch. Feitelijk ruimte hebben alleen die groepen gekregen, die hun lot in eigen hand hebben genomen.
Wij zijn een groep mensen, die erin geslaagd zijn ons aan de economische en sociale isolatie te onttrekken door op een solidaire en creatieve manier samen te leven. In twee maanden tijd hebben wij onze huizen weer leefbaar gemaakt nadat de eigenaar deze uitgesloopt en dichtgetimmerd of -gemetseld had. Verder hebben wij een organische keuken geopend, uit een braakliggende puinhoop een buurttuin gemaakt en een Infokafee met publieke internettoegang gerealiseerd.
Waarom wij hier ingetrokken zijn;
Wij draaien er niet om heen. Een belangrijke motivatie voor ons is een dak boven ons hoofd en een plek om te kunnen werken.
De panden die wij als onze woning hebben gekozen waren ooit sociale huurwoningen. Hun eigenaar is de voormalige woningbouwvereniging de Key. Deze is door het gemeentelijke en landelijke beleid geprivatiseerd. De verantwoording voor de sociale woningbouw is dus naar privé-bedrijven en stadsdeelbestuur afgeschoven. Deze moeten nu geld dat eerder door de overheid werd bijgedragen, binnenhalen door de verkoop van hun kernvoorraad aan sociale woningen! De Swammerdambuurt en speciaal de zogenoemde Leeuwenhoekcluster zijn hier een goed voorbeeld voor. In het verband van het zogeheten "plan van aanpak" zijn stadsdeel en woonstichting nu bezig een Amsterdamse Volksbuurt leeg te bloeden. Meer dan 2 jaar geleden zijn ze al begonnen met woningen dicht te metselen. Huurders werden uitgeplaatst om plaats te maken voor tijdelijke bewoners die straks het veld moeten ruimen voor kopers met een dikke beurs.
Wij vinden het een schande dat een woningstichting, in samenwerking met een stadsdeel, de minder daadkrachtige bewoners van een buurt het wonen onmogelijk maakt ten gunste van een groep welgestelde, die de woningen voor het uitkiezen hebben. Hoe overspannen de koopwoningmarkt ook mag zijn, het blijft een feit dat de meer dan 90.000 mensen die op zoek zijn naar een betaalbare huurwoning in de kou blijven staan.
Op zich stonden onze panden al een tijd leeg zonder dat er door de Woonstichting De Key, iets mee werd gedaan, behalve dat gepoogd had ze onbewoonbaar te maken. Hoewel wij het al heel erg vinden dat, wanneer zoveel mensen een plekje in de stad zoeken, panden 4 maanden leeg blijven zonder dat er iets constructiefs mee gebeurt, is het wettelijke criterium 12 maanden. Om een of andere reden is die 12 maanden een heilig getal, ongeacht de omstandigheden van het geval. In elk geval hebben wij ten aanzien van een aantal van de panden onze vraagtekens of ze feitelijk niet al 12 maanden leeg staan....
Praktische redenen waarom wij voorlopig niet vertrekken;
Ten eerste is er de bouwvak. Hoewel officieel afgeschaft liggen veel projecten stil in de zomer. Als er al gewerkt wordt is dat omdat iets af moest en er deadline moeten worden gehaald, maar niemand begint in de zomer aan een nieuw grootschalig project.
Ook eerder viel niet te verwachten dat de woonstichting voor einde 2000 met bouwwerkzaamheden zou kunnen beginnen, zelfs als de huizen niet gekraakt waren. Er zit in een van de panden een nog steeds verhuurde winkel aan Swammerdamstraat 13 hs. Daar kan men dus sowieso niet beginnen.
Maar los van het vorenstaande is er een hoop onduidelijkheid over de voortgang van het project, zowel op financieel gebied als op organisatorisch gebied.
Volgens de Key hebben huurders met vaste huurcontracten ten laatste voorjaar 1999 hun woningen verlaten. Veel andere woningen in de buurt in eigendom van de Key stonden al veel langer leeg. De woonstichting en haar projektontwikkelaar de Principaal hadden dus een jaar geleden makkelijk met het uitvoeren van hun plannen kunnen beginnen maar het begin van de renovatie is uitgesteld. Om kraak te voorkomen, zijn een aantal woningen dan voor circa een jaar tijdelijk verhuurd. Toen de tijdelijke huurders einde 1999 hun woningen verlieten ,zijn de twee grootste blokken dichtgetimmerd.
Het feit dat vervolgens weer tot begin april 2000 niets gebeurd is doet vermoeden dat hier een te grootschalig opgezet project in de war geraakt is. Inderdaad kon de Key nooit een volledig uitgewerkte begroting voor de woningen in kwestie tonen. Er is geen bestek, volledig draaiboek en geen contract met de aannemer bekend.
Op zich lijkt dit speculatie, maar iets vergelijkbaars is met een ander project van dezelfde woonstichting als opdrachtgever al gebeurd. De resultaten staan voor iedereen zichtbaar in het centrum van Amsterdam. Een groot aantal panden in de Haarlemmerstraat en de Droogbak staat na ontruiming van eerst huurders, later krakers, al weer 2 jaar leeg. Aannemersborden en bouwplaten sieren daar de gevels, muren, trappen en vloeren zijn eruitgesloopt maar geen herstelwerkzaamheden begonnen. Natuurlijk, hoewel schandelijk, is men niet al te open over het hoe en waarom bij De Key. Naar verluidt had De Key ook daar haar begroting niet rond en is er een (financieel) conflict ontstaan met de aannemer. Logisch als afspraken niet waterdicht op papier worden gezet en er kennelijk geen regeling is voor meerwerk. De ondernemers en bewoners in de buurt zijn de dupe om nog maar te zwijgen van de voormalige bewoners en ondernemers van de betreffende panden die hun buurt hebben moeten verlaten en van wie sommige al jaren tevergeefs op terugkeer wachten.
Hier in de buurt is er ook veel onduidelijkheid over de financiën. Natuurlijk geeft De Key ook hier geen openheid van zaken. Toch is ons verteld - toen wij voor de kraak anoniem daarom hadden gevraagd - dat de reden waarom er nog niet was begonnen lag in het feit dat het financiële plaatje nog niet rond was. Verder hebben wij vernomen dat het Stadsdeel nog niet heeft beslist over subsidies die De Key nodig zal hebben.
De Key heeft het ten aanzien van bijna alle panden ook op papier goed dichtgetimmerd Het Openbaar Ministerie heeft dan ook in al haar wijsheid besloten dat wij moeten worden ontruimd, desnoods met de M.E. Nu zitten wij er helemaal niet op te wachten om het daar op aan te laten komen. Maar aan de andere kant laten wij ons leiden door een aantal principiële uitgangspunten, en wij zijn niet bereid om die zonder slag of stoot op te geven als ons geen keus wordt gelaten. Wij hopen echter dat het bestuur, politie en justitie bereid zijn om te luisteren naar onze argumenten.
Waarom zijn wij überhaupt tegen de plannen van De Key
Ook als alles zoals gepland en op tijd doorgevoerd wordt gaan toch alle betrokkenen er uiteindelijk op achteruit. De voormalige huurders voor wie koop geen optie is komen in minder aantrekkelijke buurten terecht. De eventuele buurtbewoners die moeten kopen om naar hun stek te kunnen terugkeren zullen op de oververhitte Amsterdamse woningmarkt een onrealistisch hoge prijs moeten betalen terwijl te verwachten valt dat deze woningen een groot deel van hun koopwaarde zullen verliezen al lang voordat de hypotheken afbetaald zijn. De overblijvende buurtbewoners raken hun vertrouwde levensomgeving kwijt, huren gaan omhoog, eigenaars-bewoners worden gedwongen hun panden op eigen kosten te laten renoveren om een mooi vergezicht voor stedenbouwkundige tentoonstellingen te bieden.
De grootste verliezer op langere termijn is de sociale woningbouw. Instituties als woningbouwverenigingen, die opgezet zijn om basisvoorzieningen onafhankelijk van conjunctuur en markt zeker te stellen raken door het verkopen van hun belangrijkste bezit de invloed kwijt, die ze nodig hebben om hun maatschappelijke functie te vervullen.
Hoe wij de toekomst zien;
Wij hebben ondanks al die lege woonruimte in de Swammerdambuurt een functionerend sociaal stelsel aangetroffen dat de moeite waard is om te behouden en te beschermen. De door stadsdeel en gemeente nagestreefde "differentiatie" zou dreigende "verpaupering" moeten voorkomen. Als zij hun plannen doorzetten betekent dat sociaal zwakken en zelfs middeninkomens de buurt moeten verlaten.
Wij vragen stadsdeel en de woonstichting ook in overleg met de Amsterdamse wethouders volkshuisvestiging en sociale zaken hen opzet te willen herzien.
Tot slot vinden wij dat gewelddadige confrontaties een verspilling van kracht, tijd en geld voor alle kanten zijn. Wij zijn er van overtuigd dat het geld beter besteed kan worden aan een sociaal plan voor alle buurtbewoners dan aan het koppig doorzetten van een onsociaal beleid, dat ver boven het hoofd van alle betrokkenen uitgedokterd werd. Wij zijn uiteraard bereid aan allerlei creatieve oplossingen mee te werken.
De Krakers van de Swammerdambuurt